તમે જે પુણ્ય કરો, દાન - સખાવત કરો અને પછી તેની જાહેરાત થાય, તમારો ફોટો આવે અને વખાણ છાપામાં પ્રસિદ્ધ થાય, તમારા નામની તકતી લાગે, તમારા પુણ્યકર્મ પ્રસિદ્ધ થાય કે તુરત જ તેનું ફળ ખતમ થઇ જાય. તે પુણ્યકર્મનું ફળ તમારા વખાણ, જશગાથા વગેરેના રૂપમાં તમને તાત્કાલિક મળી જાય અને પછી તે કર્મ વળી પાછું ફરીથી સંચિતમાં જમા થઈને પ્રારબ્ધ બનીને બીજી વખ ફળ આપવા સુખ આપવા ઉભું રહે નહિ.

મહાભારતમાં યયાતિ રાજાની વાર્તા આવે છે. આ રાજાએ અસંખ્ય યજ્ઞ, દાન, તપ વગેરે પુણ્યકર્મો કર્યા, જેના પ્રભાવે કરીને તે ઈન્દ્રની ગાદીએ બેસવાનો અધિકારી થયો. તેથી તે રાજા સ્વર્ગમાં ઇન્દ્રના દરબારમાં ગયો. ઇન્દ્ર ઉભો થઇ ગયો અને સિંહાસનથી હેઠો ઉતરી ગયો અને યયાતિ રાજાને પોતાની ગાદીએ બેસાડ્યા. ઇન્દ્ર પોતે સિંહાસનથી નીચે ઉભો રહીને બે હાથ જોડીને રાજાએ કરેલા યજ્ઞ, દાન, તપના વિગતવાર યશોગાન ભરસભામાં કરવા લાગ્યો.

ઇન્દ્રે કહ્યું, "રાજન! તમે અનેક હીરા માણેક મોતીના દાન કર્યા છે."

રાજાએ હકારમાં સંમતિસૂચક માથું હલાવ્યું.

ઈંદ્રે કહ્યું, "રાજન! તમે સુવર્ણમહોરોના દાન કાર્ય છે, તમે અસંખ્ય સોનાના શીંગડાંવાળી  દુધાળી ગાયોના દાન કર્યા  છે. તમે અસંખ્ય વાવ, કુવા, તળાવો, ધર્મશાળાઓ, વિશ્વ વિદ્યાલયો, દવાખાના બંધાવ્યા. તમે અસંખ્ય ધર્મક્ષેત્રો અને અન્નક્ષેત્રો ખોલ્યા, તમે તમામ ગરીબોને અન્ન વસ્ત્ર ભરપેટ આપ્યા જેથી તમારા રાજ્યમાં હવે કોઈ ગરીબ કે નિરક્ષર નથી. તમે અનેક યજ્ઞો કરાવ્યા અને ગૌબ્રાહ્મણ, ઋષિમુનિઓ, સંતોને ખુબ સંતુષ્ટ કર્યા વગેરે વગેરે..."

આવી રીતે રાજાએ કરેલા એકેએક પુણ્યકર્મને ઇન્દ્ર ઉભો ઉભો વિગતવાર ગણાવતો ગયો અને રાજા ઈંદ્રની ગાદી ઉપર બેઠો બેઠો અહંકારમાં સંમતિસૂચક માથું હલાવતો ગયો. આવી રીતે રાજાના તમામ પુણ્યનું પૂરેપૂરું વર્ણન પૂરું થયું અને રાજાએ સતત માથું હલાવતા તમામ પુણ્યકર્મોની જાહેરાત - કબૂલાત કરી કે તુરત જ ઇન્દ્રએ રાજાને કહ્યું કે, “આપ મહારાજા હવે ઈંદ્રની ગાદી ઉપરથી હેઠે ઉતરી જાઓ, કારણ કે આપણા તમામ પુણ્યકર્મ જાહેર થઇ ગયા એટલે હવે તે તમામ પુણ્યકર્મના ફળ ખતમ થઇ ગયા. માટે હવે તમે ઈંદ્રની ગાદી ઉપર બેસવાના અધિકારી મટી ગયા છો. તમારા પુણ્યકર્મના ફળ સ્વરૂપે ઈંદ્રની ભરસભામાં તમારી વાહ વાહ બોલાઈ ગઈ. તમારા ખુબ ખુબ વખાણ-ગુણગાન ગવાઈ ગયા તે જ તમારા પુણ્યોનું ફળ તમોને મળી ગયું અને તે રીતે પુણ્યકર્મ તમોને તાત્કાલિક ફળ આપીને શાંત થઇ ગયા. હવે તે કર્મો સંચિતમાં જમા થવાના રહ્યા નહિ અને પ્રારબ્ધ બનીને તે કર્મો તમને ફરીથી ફળ આપવા આવશે નહિ.

એવી જ રીતે પાપકર્મની જો તમે જાહેરાત કરો તો તે પણ ખતમ - તિરોહિત થઇ જાય. મહાત્મા ગાંધીજીએ નાનપણમાં જે પાપકર્મો કર્યા - પટાવાળાની બીડીઓના ઠુંઠા ફૂક્યા, માંસ ખાધું, વેશ્યાને ઘેર ગયા, બાપના ખિસ્સામાંથી ચોરી કરી, બાપના મૃત્યુની છેલ્લી ઘડીઓ ગણાતી હતી, તે વખતે પણ વિકારને વશ થઈને પત્ની સાથે સહશયન કર્યું - વગેરે જે પાપકર્મો તેમણે કરેલા, તે તમામ તેમણે તેમની આત્મકથામાં કબૂલાત કરીને જગજાહેર કર્યા. એટલે તેમના તે પાપકર્મોનું ફળ નષ્ટ તિરોહિત થઇ ગયું. તેવી રીતે ઠક્કરબાપા, ભિક્ષુ અખંડાનંદ વગેરે સંતોએ પણ પોતે પરસ્ત્રીગમન કર્યાના પાપકર્મોનું તેમની જીવનકથામાં હિંમતપૂર્વક નિખાલસભાવે વર્ણન કરેલું છે. તે રીતે તેઓ તે પાપકર્મોનો પશ્ચાત્તાપ કરીને તેના અશુભ ફળથી મુક્ત થયા છે, અને તેમના હૃદયનો ભાર મનોવ્યથા ભોગવીને હળવો કરેલો છે. મહર્ષિ વ્યાસે જાહેર કર્યું કે મારી મા હલકી વર્ણની માછીમારની છોકરી હતી. તેમને કદાચ એમ જાહેર કર્યું હોત કે મારી મા ભાવનગરના કોઈ નાગરની કન્યા હતી તો પણ કોણ તેમને ખોટા ઠરાવવાનું હતું?

નારદજીએ શ્રીમદ્ ભાગવતમાં કહ્યું છે કે મારી માં સંન્યાસીઓના આશ્રમમાં લૂગડાં-વાસણ ધોવાનું અને કચરાપૂજા કાઢવાનું કામ કરતી હતી અને સંન્યાસીઓનું એઠું-જૂઠું ખાતી હતી.

મહાન પુરુષોએ અને સંતોએ પોતાની એબ ચોખ્ખા હૃદયની જાતે કરીને હિંમતપૂર્વક ઉઘાડી કરી છે અને તેમાં તેમણે લોકનિંદાની કોઈ પરવા કરી નથી પરંતુ તેમાં તેમણે સાચી વાતની રજૂઆત હિમંતપૂર્વક કરી છે; અને તેથી જ સંસારમાં કોઈ તેમની નિંદા કરવાની હિંમત કરી શકતું નથી. જયારે આપણે તો પાપકર્મ સંતાડ - સંતાડ કરીએ છીએ અને તેથી જ આપણે ચોરીછૂપીથી કરેલા પાપના ફળ રોતે રોતે ભોગવીએ છીએ (ચોરની માં કોઠીમાં મોં ઘાલીને રોવે તેવી રીતે)

સતિરાણી તોરલ જેસલ જાડેજાને કહે છે કે -

પાપ તારું પ્રકાશ જાડેજા, ધરમ તારો સંભાળ રે

તારી હોડલીને બૂડવા નહિ દઉં

જાડેજા રે તોરલ કહે છે જી    

અને જેસલ જાડેજા પણ પોતાના પાપ જાહેર કરતા કહે છે કે -

લૂંટી કુંવારી નાર સતી રાણી, લૂંટી કુંવારી નાર રે

વન કેરા મોરલા મારિયા તોરલદે રે

એમ જેસલ કહે છે જી

જેટલા માથાના વાળ સતી રાણી, જેટલા માથાના વાળ રે

તેટલા કુકર્મો મેં કર્યા તોરલદે રે

એમ જેસલ કહે છે જી

વગેરે વગેરે.....

માણસ માત્ર ભૂલને પાત્ર છે. અનેક જન્મ-જન્માંતરની વાસનાઓ અને કામનાઓ અંત:કરણના પટ ઉપર લેપાયેલી પડેલી છે, તેના જોરથી કદાચ માણસ ઘોર પાપકર્મો કરી બેસે, પરંતુ જો તે તેના ખરા અંત:કરણપૂર્વક પશ્ચાત્તાપ કરીને ભગવાન સામે બે હાથ જોડીને ઉભો ઉભો નાનું બાળક રડે તેમ ધ્રુસકે ને ધ્રુસકે ડબક ડબક આંસુ નીકળતા હોય તેમ પોક મૂકીને રડી પડે તો ભગવાન તેની જીવનનૌકાને સંસારસાગરમાંથી ડૂબકાં ખાતી અચૂક બચાવી લે.

ભગવાને એક લાખ રૂપિયાના સ્ટેમ્પ ઉપર દસ્તાવેજ લખાણ કરી આપીને ગીતામાં છાતી ઠોકીને હિંમત આપતા કહ્યું છે કે -

અપિ ચેત્સુદુરાચારો ભજતે મામનન્યભાક્ ।

સાધુરેવ સ મન્તવ્યઃ સમ્યગ્વ્યવસિતો હિ સઃ ॥

ક્ષિપ્રં ભવતિ ધર્માત્મા શશ્વચ્છાન્તિં નિગચ્છતિ ।

કૌન્તેય પ્રતિજાનીહિ ન મે ભક્તઃ પ્રણશ્યતિ ॥

(શ્રીમદ્ ભગવદ્દગીતા - ૯/૩૦-૩૧)

તેષામહં સમુદ્ધર્તા મૃત્યુસંસારસાગરાત્ ।

ભવામિ નચિરાત્પાર્થ મય્યાવેશિતચેતસામ્ ॥

(શ્રીમદ્ ભગવદ્દગીતા - ૧૨/૭)

મહાનમાં મહાન પાપી પણ મારા આગળ પાપનો પશ્ચાતાપ કરીને રડી પડે તો હું તેને તાત્કાલિક સંસારસાગરમાં ડુબતો બચાવી લઉં છું. તેનો હું નાશ થવા દેતો નથી. આવી હિંમત ભગવાન સિવાય બીજું કોણ આપી શકે?

માળા નહિ ફેરવીએ, રામનામ ના લઈએ, ચંડીપાઠ ના કરીએ, ગીતાનું પારાયણ ના કરીએ, ભાગવત સપ્તાહ ના સાંભળીએ તો ચાલે, પરંતુ માત્ર આપણે પોતે અત્યાર સુધી કરેલા તમામ પાપોનું એક લિસ્ટ આપણે જાતે બનાવીએ. (કારણ કે આપણે કરેલા એકેએક પાપ આપણા સિવાય બીજું કોઈ જાણતું નથી.) અને તે પાપોનું લિસ્ટ ભગવાનની પાસે બેસીને ઊંડા પશ્ચાતાપ સાથે રોતા રોતા દરરોજ વાંચી જઈએ તો પવિત્ર થઇ જઈએ. પરંતુ આપણે હીકકડ હૈયાના આટલું કરવા તૈયાર નથી. માત્ર માળા ફેરવવાનો, પારાયણ કરવાનો દંભ કરીને દુનિયાને ઠગવા નીકળ્યા છીએ અને તેથી જ હસતા હસતા કરેલા પાપ કર્મના ફળરૂપે દુઃખ રોતા રોતા પેટ ભરીને ભોગવવી છીએ.