કર્મ કર્યું કે તેનું ફળ ચોટ્યું જ સમજી લો. પછી તમે ફળ ભોગવવામાંથી છટકી શકો જ નહિ. છટકવા ગમે તેટલા ઉધામા કરો તો પણ ફળ ભોગવ્યા સિવાય કર્મ શાંત થાય નહિ. તમારી પાછળ પાછળ ફળ ભમ્યા કરે, ભોગવીને જ છુટકારો કરે. કદાચ તમે બુધ્ધીશાળી હો અને આ દુનિયાની કોર્ટમાંથી સારા વકીલ રોકીને છટકો પણ ઉપલી સુપ્રીમકોર્ટ - કુદરતની કોર્ટ તમને ઝાલી પાડે, છોડે નહિ. ત્યાં કોઈ વકીલની દલીલ કે સિફારશ ના ચાલે.
ઘણા વર્ષ પહેલાની વાત છે. અમદાવાદમાં એક પ્રખર વિદ્વાન સેશન્સ જજ હતા. જાતે નાગર બ્રાહ્મણ અને ચુસ્ત વેદાંતી. કર્મના કાયદાના અઠંગ અભ્યાસી. સાબરમતી નદી પાસે રહેતા હતા.
એક સવારે પરોઢિયે મળસકામાં થોડા અંધારામાં નદીના વાંઘામાં કુદરતી હાજતે જવા બેઠેલા. ત્યાં નજદીકમાંથી એક માણસ દોડતો હતો. તેની પીઠમાં પાછળથી આવતા માણસે ખંજરનો ઘા કર્યો. આગળનો માણસ ઢળી પડયો અને તત્કાલ મૃત્યુ પામ્યો. આ દ્રશ્ય જજે નજરોનજર પ્રત્યક્ષ જોયું. ખૂની ભાગી ગયો. તેને પણ સેશન્સ જજે બરાબર ઓળખી લીધો.
સેશન્સ જજ ઘેર આવ્યા. પણ આ બનાવની કોઈને કશી વાત કરી નહિ. કારણ કે આ ખૂનનો કેસ છેવટે તો તેમની કોર્ટમાં જ આવવાનો હતો. પછી પોલીસ ઈન્કવાયરી શરુ થઇ. છ મહિનામાં સંપૂર્ણ ઈન્કવાયરી પુરી થઈ. ખૂનનો કેસ દાખલ કર્યો. સેશન્સ જજે જોયું તો ખરેખરો ખૂની તે દિવસે પ્રત્યક્ષ જોયો હતો તેને બદલે કોઈ બીજા જ ભળતા માણસને પોલીસે તહોમતદાર તરીકે રજુ કરેલો.
પછી કેસ ચાલ્યો, જડબેસલાક પુરાવા પડ્યા અને બનાવટી તહોમતદાર ખરેખર ખૂની સાબિત થયો. સેશન્સ જજ ચોક્કસ જાણતા હતા કે આ બનાવટી તહોમતદાર ખરેખર ખૂની નથી પણ પુરાવાના કાયદા મુજબ ન્યાયાધીશે પુરાવાના આધારે જજમેન્ટ આપવું પડે. તેમાં ન્યાયાધીશનો પોતાનો અનુભવ કામ લાગે નહિ. એટલે બનાવટી તહોમતદારને સજ્જડ પુરાવાના આધારે ખૂની ઠરાવીને ફાંસીની સજા ફરમાવવાની સેશન્સ જજને ફરજ પડે તેમ હતું. પરંતુ આ સેશન્સ જજ પ્રખર વેદાંતી અને ઈશ્વરના કર્મના કાયદાના પાકા અભ્યાસી હતા. તેમને લાગ્યું કે ખરો ખૂની છટકી જાય છે અને નિર્દોષ બનાવટી તહોમતદાર માર્યો જશે. એટલે કોર્ટમાં ખૂનની સજાનો હુકમ ફરમાવતા પહેલા સેશન્સ જજે પેલા બનાવટી તહોમતદારને પોતાની ચેમ્બરમાં બોલાવ્યો.
બનાવટી તહોમતદાર રડી પડયો અને કહ્યું કે, “હું તદ્દન નિર્દોષ છું, મેં આ ખૂન કર્યું નથી અને હું ખોટો માર્યો જાઉં છું કારણકે પોલીસને સાચો ખૂની જડ્યો નહિ, તેથી મને પહેલાના મારા ખાનગી અહેવાલોના આધારે પોલીસે મને પકડીને મારી વિરુદ્ધ સજ્જડ પુરાવો ઉભો કરી દીધો છે અને કોર્ટની દ્રષ્ટિએ કાયદા મુજબ હું ખૂની પુરવાર થયો છું.”
સેશન્સ જજે કહ્યું કે, “આ હકીકત હું બરાબર જાણું છું. સાચો ખૂની મેં નજરોનજર જોયો છે. તેને હું ઓળખુ છું, અને તું નિર્દોષ છે તે પણ હું બરાબર જાણું છું. પરંતુ મારા જજમેન્ટમાં હું આ વાત કાયદેસર લાવી શકતો નથી. કાયદો પુરાવાના આધારે ચાલે છે. અને પુરાવો સંપૂર્ણ રીતે તારી વિરુદ્ધ પડેલો હોવાથી હું તને કાયદેસરનો ખૂની ઠરાવીને ફાંસીની સજા કરીશ. પરંતુ ઈશ્વરે બનાવેલ કર્મના કાયદામાં ક્યાંક ગફલત તો નથી થઈને તેની ખાતરી કરવા હું તને ખાનગીમાં એક સવાલ પૂછું તેનો તું મને બિલકુલ સાચો જવાબ આપજે. હવે મરતી વખતે જરા પણ જૂઠું બોલીશ નહિ. મારો સવાલ એ છે કે ભૂતકાળમાં તે કોઈ વખત કોઈનું પણ ખૂન કરેલું ખરું?”
બનાવટી તહોમતદારે ગળગળા સાદે ઈશ્વર માથે રાખી સાચેસાચું કહી દીધું કે, “મેં ભૂતકાળમાં બે ખૂન કરેલા અને તેના કેસ ચાલેલા. પરંતુ તે વખતે મેં હોશિયાર વકીલો રોકેલા અને ખૂબ પૈસા પોલીસખાતામાં વેરેલા તેથી હું બંને કેસોમાં તદ્દન નિર્દોષ છૂટી ગયેલો, પરંતુ આ કેસમાં હું ખરેખર નિર્દોષ હોવા છતાં માર્યો જાઉં છું.”
સેશન્સ જજને ગેડ બેસી ગઈ કે ઈશ્વરના કર્મના કાયદામાં ક્યાંય ગફલત નથી. પહેલા બે ખૂન વખતે તહોમતદારનું પુણ્ય તપતું હશે, તેથી તેના ક્રિયમાણ કર્મોને ફળ આપવામાં વાર લાગી અને તે કર્મ સંચિતમાં જમા રહ્યું અને હવે જયારે તેનું પુણ્ય પરવારી રહ્યું ત્યારે પાછલા બે ખૂનના ફળસ્વરૂપે તે સંચિત કર્મ પાક્યા અને આ કેસમાં નિર્દોષ હોવા છતાં અક્કર-ચક્કરમાં ઝડપાઇ ગયો અને સંચિત કર્મો પાકીને પ્રારબ્ધરૂપે તેની સામે ઉભા રહ્યા કે એને ફાંસીને માંચડે લટકાવી દીધો.
કર્મના કાયદામાં વકીલ જજની હોશિયારી કે સિફારસ ચાલે નહિ. કદાચ પુણ્ય તપતું હોય અગર ક્રિયમાણ કર્મ પાકતા વાર લાગે તે દરમિયાન જગતની દ્રષ્ટિએ ગુના કરવા છતાં ફાવી જતો લાગે, પણ સંચિત કર્મો લાગ આવે પાકીને પ્રારબ્ધ થઈને સામા આવે જ અને ફળ અપાવીને જ શાંત થાય.
માટે કર્મ કરતા પહેલા એક હજાર વખત વિચાર કરવો જોઈએ. કર્મ થઇ ગયા પછી તેના ફળમાંથી છટકવા ખોટા ફાંફા મારવા નહિ. પરંતુ જયારે તે કર્મ પાકીને પ્રારબ્ધ થઈને સામું આવે ત્યારે તેને સામી છાતીએ સહર્ષ ઝીલી લેવું અને ભોગવી લેવું. નહિ તો હસતે હસતે કરેલા પાપ રોતે રોતે પણ ભોગવવા પડશે જ.
રાજા પરીક્ષિત મહાજ્ઞાની, વિદ્વાન અને સંસ્કારી હતો. પરંતુ તેનાથી એક મહાન પાપ થઇ ગયું. ક્રોધના આવેશમાં એક નિરપરાધી ઋષિના ગળામાં એક મરેલો સાપ પહેરાવી દીધો. રાજા ઘેર આવીને શાંત થતા જ તેને તેના દુષ્કૃત્યનો ખ્યાલ આવી ગયો અને તે પોકારી ઊઠ્યો:
અહો મયા નીચમનાર્યવત્કૃતં નિરાગસિ બ્રહ્મણિ ગૂઢતેજસિ ॥
(શ્રીમદ્ ભાગવત પુરાણ - ૧/૧૯/૧)
અરેરે! મારાથી ભયંકર નીચ કર્મ થઇ ગયું. આ ક્રિયમાણ કર્મના ફળસ્વરૂપ તક્ષક નાગના કરડવાથી મરણ પામવાનું તેનું પ્રારબ્ધ નિર્માણ થયું. પરંતુ આ ફળ ભોગવવામાંથી છટકવા તેણે લાગવગ લગાડવાનો અગર તો પોતાની સત્તાનો ઉપયોગ કરવાનો જરા પણ પ્રયાસ ના કર્યો. તેણે ભગવાનને એવી પ્રાર્થના ના કરી કે, “હે ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ! મારો દાદો અર્જુન અને તમો બંને મામા-ફોઈના દીકરા ભાઈ થતા હતા. વળી તમો બંને સાળો-બનેવી થતા હતા, તે હિસાબે તમો મારા ઘણા નજીકના સગા થાઓ છો. વળી મારા દાદા અર્જુન તમારા પ્રિય ભક્ત હતા અને તેમનો રથ પણ તમે હાંકેલો અને ખુદ મારી પણ તમોએ ગર્ભવાસમાં રક્ષા કરેલી, માટે આપ સર્વશક્તિમાન હોવાથી આપની લાગવગથી, મને મારા ગુનાની શિક્ષા ના મળે તેવું કરો. જીવનમાં આ મારો પહેલો જ ગુનો છે અને ભવિષ્યમાં ફરીથી આવો ગુનો હું કદી નહિ કરું તેનું સોગંદનામું હું કરું છે માટે આટલો વખત મને જતો કરો તો હું આપ કહેશો તેટલો અઢળક ખર્ચો કરીને આપ ખુશ થાઓ તેટલો ધર્માદો કરીશ, ભગવાન પાસે લાગવગશાહી કે લાંચરૃશ્વતખોરી કર્મના કાયદાના અમલમાં ના ચાલે. પરીક્ષિત મોટો રાજા હતો અને તેના રાજ્યની સુપ્રિમકોર્ટ પણ તેને સજા ફરમાવી શકે તેમ નહોતી, છતાં પરીક્ષિતે પોતે પોતાની સામે તહોમતનામું પોકાર્યું અને સખત શિક્ષાની માંગણી કરી. (તમો નસીબદાર હો અને બાપદાદાએ ઘરમાં શ્રીમદ્ ભાગવતનું પુસ્તક વસાવ્યું હોય અને છાજલીમાં પડ્યું પડ્યું ધૂળ ખાતું હોય તો તે પુસ્તક છાજલીથી ઉતારીને ધૂળ ખંખેરી નાખી ઉઘાડીને વાંચજો કે પરીક્ષિત ખુદ પોતાની સામે તહોમતનામું ફરમાવીને શું શિક્ષાની માંગણી કરે છે.)
મહર્ષિ વ્યાસ પરીક્ષિતના બોલેલા શબ્દો નીચે પ્રમાણે લખે છે:
અહો મયા નીચમનાર્યવત્કૃતં |
નિરાગસિ બ્રહ્મણિ ગૂઢતેજસિ ||
અરેરે! મેં એક નિરપરાધી બ્રાહ્મણ સાથે ઘણું જ નીચ અધમ કૃત્ય કર્યું, અને મારા કરેલા ક્રિયમાણ કર્મોના પરિણામે મારા પાપના નાશ માટે તાકીદે મને સખત સજા થાઓ. જેથી કરીને ભવિષ્યમાં હું અગર મારો દાખલો લઈને બીજો કોઈ રાજા, આવો નીચ ધંધો કરે નહિ.
ધ્રુવં તતો મે કૃતદેવહેલનાત્, દ્દુરત્યયં વ્યસનં નાતિદીર્ઘાત્ ।
તદસ્તુ કામં ત્વઘનિષ્કૃતાય મે, યથા ન કુર્યાં પુનરેવમદ્ધા ॥
અદ્યૈવ રાજ્યં બલમૃદ્ધકોશં, પ્રકોપિતબ્રહ્મકુલાનલો મે ।
દહત્વભદ્રસ્ય પુનર્નમેઽભૂત્, પાપીયસી ધી: ર્દ્વિજદેવગોભ્યઃ ॥
(શ્રીમદ્ ભાગવત - ૧/૧૯/૧-૩)
અને મને શિક્ષા તરીકે બ્રાહ્મણ ઋષિના ક્રોધાગ્નિમાં મારુ આખું રાજ્ય, બળ, સમૃદ્ધિ, કોશભંડારો, વગેરે તાત્કાલિક બળીને ખાખ થઇ જાઓ કે જેથી કરીને બ્રાહ્મણો, દેવો, ગાયો વગેરે પ્રત્યે આવી કુબુદ્ધિ મને ના સૂઝે.
પરીક્ષિતે પોતાના ક્રિયમાણ કર્મનું ફળ-પ્રારબ્ધ સામી છાતીએ ભોગવી લીધું અને મોક્ષ પામ્યો. તેણે કર્મના ફળમાંથી છટકવા લાગવગશાહીનો ઉપયોગ ના કર્યો, ઉપયોગ કર્યો હોત તો પણ કર્મ ફળ આપ્યા સિવાય છોડત નહિ.
