કોઈ માણસ મરતો હોય તે વખતે તેના સગાસંબંધીઓ ભાડુતી બ્રાહ્મણ પાસે જાપ કરાવે છે જેથી કરીને તેનું મૃત્યુ બંધ રહે અથવા તો થોડા સમય માટે મુલતવી રહે. આ માન્યતા ખોટી છે. દેહ તો નક્કી થયેલા સમયે છોડવો જ પડે. પરંતુ શરીર છોડતા પહેલા ભયંકર રોગોનો ભોગ બનીને અસહ્ય શારીરિક યાતનાઓ વેઠીને રોતા રોતા શરીર છોડવું ના પડે તેટલા માટે માણસે પોતાના જીવનકાળ દરમિયાન દરરોજ પોતાની જાતે મૃત્યુંજયના જાપ કરવા જોઈએ અને સંયમી જીવન જીવવું જોઈએ.

મૃત્યુંજયના જાપમાં એવી પ્રાર્થના નથી આવતી કે મારુ મૃત્યુ બંધ રાખો અને જીવનને લંબાવી (Extension) આપો અગર તો થોડા સમય માટે મૃત્યુ મુલતવી (Postpond) રાખો. મૃત્યુંજયના જાપમાં ભગવાન શંકર, જે મૃત્યુના દેવ ગણાય છે તેમને નીચે પ્રમાણે પ્રાર્થના કરવામાં આવે છે કે -

ૐ ત્ર્યંબકં યજામહે સુગંધિં પુષ્ટિ-વર્ધનમ્ |

ઉર્વારુકમિવ બન્ધનાત્ મૃત્યોઃ મુક્ષીય મા અમૃતાત્ ||

હે ત્ર્યમ્બકેશ્વર ભગવાન શંકર! અમે તમારું યજન - પૂજન કરીએ છીએ ( યજામહે), આપ અમારા જીવનમાં સુગંધી અને પુષ્ટિનું વર્ધન કરો - વધારો કરો, એટલે કે અમારી જીવનની સુવાસ વધે અને તે પુષ્ટ-પરિપક્વ થાય અને તે વૃદ્ધિ પામે (વૃદ્ધ થાય - ઘરડું નહિ) તેવું કરો અને પછી ઉર્વારૃકમ ઇવ એટલે કે તરબુચની માફક અમને મૃત્યુના બંધનમાંથી મુક્ત કરો (મુક્ષીય).

તરબૂચ તેના વજનની અપેક્ષાએ અત્યંત નાજુક પાતળા બારીક વેલા ઉપર પાકે છે. માનવજીવન પણ એક અત્યંત નાજુક વેલા જેવું અગર તો કાચા સુતરના તાંતણા જેવું છે. તરબૂચ જયારે બિલકુલ પરિપક્વ થઇ જાય છે અને અંદરથી પૂરેપૂરું પાકીને લાલચોળ અને સુગંધીદાર થઇ જાય ત્યારે તેનો વેલો તેને અનાયાસે કુદરતી રીતે જ તેના ડીંટામાંથી છૂટું કરી દે છે. તરબૂચ કાચું હોય ત્યાં સુધી તે વેલાને ડીટાંથી વળગી રહે છે; જે તેના જીવનની પરિપક્વતા, પુષ્ટિ અને સુવાસનો સ્તોત્ર છે. તરબૂચના વજનની અપેક્ષાએ તે વેલો એટલો બધો બારીક અને નાજુક હોય છે કે કાચું તરબૂચ તોડવા જતા વેલો પણ તૂટી જાય અને નષ્ટ પણ થઇ જાય.

તરબૂચ જયારે ખરેખર પરિપક્વ થઇ જાય ત્યારે તેની ઉપરના છોતરાંનો લીલો રંગ બદલાતો નથી તેથી તરબૂચ પાકી ગયું છે કે નહિ તેની આપણને ખબર પડતી નથી. પરંતુ જયારે તેનો વેલો તેને કુદરતી રીતે જ ડીટાંમાંથી છોડી દે ત્યારે જ આપણે જાણી શકીએ કે તરબૂચ બરાબર પરિપક્વ, પુષ્ટ અને સુવાસિત - સુગંધીદાર લાલચોળ થઇ ગયું છે.

તેવી જ રીતે સંયમપૂર્વક જીવીને જયારે આપણું જીવન ખરેખર સુવાસિત અને પરિપક્વ - પુષ્ટ એટલે કે વૃદ્ધ (ઘરડું નહિ) થાય ત્યારે કુદરતી રીતે જ કાંઈ પણ શારીરિક કષ્ટ ભોગવ્યા વગર મૃત્યુંજય ભગવાન કાળદેવ મૃત્યુના પાશમાંથી શરીરને છોડાવી દેશે. આ મૃત્યુંજયના જાપનો ભાવ છે.

જેવી રીતે પરિપક્વ સુવાસિત થયેલું તરબૂચ લતાબંધનથી આપોઆપ છૂટી જાય છે તે પ્રમાણે હું મૃત્યુપાશમાંથી મુક્ત થઇ જાઉં. જેવી રીતે તરબૂચનો વેલો પોતાના ફળને સ્વયં લતાના બંધનમાં રાખે છે અને ફળ પાકી ગયા પછી સ્વયં તેને બંધનમાંથી મુક્ત કરી દે છે તેવી જ રીતે ભગવાન શંકર સ્વયં પોતાના ભક્તોને મૃત્યુપાશમાંથી - બંધનમાંથી મુક્ત કરવાવાળા અને અમૃતત્વ આપવાવાળા છે.