સુહૃદ એટલે સગાસંબંધીઓ, તેમના પ્રત્યે જીવાત્માને જેટલો મોહ તેટલો તેને શરીર છોડતી વખતે ત્રાસ થવાનો. અરેરે! મારા ગયા પછી મારી બૈરી રાંડશે અને ખૂણો પાળશે; તે બિચારી ક્યાંય બહાર જઈ શકશે નહિ અને તે એકલી એકલી ઘરમાં મૂંઝાશે; છોકરાઓ એને ગાંઠશે નહિ અને છોકરાઓની વહુઓ એને ગાળો દેશે અને ધક્કે ચડાવશે. અરેરે! મારા દીકરા હજુ નાના છે અને મારા વગર એમને ધંધે કોણ વળગાડશે? મારા વગર તેઓ ભૂખે મરશે અને તેમને વઢકણી બૈરીઓ મળશે તો બિચારા ખુબ દુઃખી થઇ જશે.

અરેરે! મારે હજુ બે દીકરીઓ નાની કુંવારી છે તેમના હાથ કંકુવાળા કરાવવાના હજુ બાકી રહ્યા છે તે મારા વગર કોણ કરશે; અને કોણ જાણે જમાઈઓ કેવા ઉદખોદીઆ મળશે તે મારી દીકરીઓને અપરંપાર દુઃખ દેશે અને છૂટાછેડા માગશે - આવી રીતે અનેક પ્રકારના વલોપાત કરતો મોહગ્રસ્ત જીવાત્મા શરીર છોડતી વખતે ભગવદ્ નામસ્મરણ અને ભગવદ્ સ્વરૂપનું ધ્યાન ચુકી જઈને જન્મમરણના ચક્કરમાં અનાયાસે ફસાઈ જાય છે.

એક ડોસો - ડોસી પોતાના છોકરાના ચાર નાના છોકરામાં એટલા બધા ગળાડૂબ આસક્ત થઇ ગયેલા કે આખો દિવસ તેમને જ ઉથામ્યા કરે - રમાડ્યા કરે - સાચવ્યા કરે, આ ડોસો - ડોસી રાતદિવસ ચિંતા કર્યા કરે કે અમે બેઠા છીએ ત્યાર સુધી તો અમે આ છોકરાને સાચવીશું પરંતુ અમારા મરી ગયા પછી આ છોકરાને કોણ સાચવશે? કારણકે પોતાના છોકરાની વહુ એટલે કે આ નાના છોકરાની માં તો સાવ ઊંઘણશી અને દાધારંગી છે. તેનામાં છોકરાને સાચવવાની જરા પણ આવડત કે ભલીવાર નથી.

આ ચિંતામાં ડોસો - ડોસી આ નાનાં છોકરાને આખો દિવસ ખોળામાંથી હેઠા જ ના મૂકે. અને છોકરા ખોળામાં પેશાબ કરે તો તે પોતાની જાતને મહાભાગ્યશાળી માને અને કહે કે છોકરાએ અમારો ખોળો પવિતર(પવિત્ર) કર્યો, (કોણ જાણે ગંગાજળ નીકળ્યું હશે!) અમારા મરી ગયા પછી આટલી બધી કાળજીથી આ નાનાં છોકરાને કોણ સાચવશે એની ચિંતામાં ને ચિંતામાં ડોસો - ડોસી એક દિવસ મરી ગયા અને તાકડે તેમના જ બંગલામાં એક કુતરી વિયાવાની થઇ હતી તેના પેટમાં પેઠા અને કુતરા-કુતરી તરીકે જન્મીને આખો દિવસ છોકરાના નાનાં છોકરાને સાચવવા બંગલાના ઓટલે બેસી રહે. નાનાં છોકરા બંગલાના ઝાંપાની બહાર જાય તો ભસે, કોઈ વાહન આવે તો ભસે, કોઈ અજાણ્યો માણસ આવે તો ભસે, એમ આખો દિવસ એ બંને જણા ભસ્યા કરે.

એક દિવસ રાતે આ કુતરી (પેલી ડોસી) એટલા જોરથી ભસવા મંડી કે છોકરાની વહુની ઊંઘ વિક્ષિપ્ત (disturbed) થઇ ગઈ. તેથી વહુ લાકડી લઈને ફરી વળી. તે કૂતરીની (પેલી ડોસીની) કેડો ભાગી નાખી. કુતરી બરાડા પાડતી એના ધણી કૂતરાને (પેલા ડોસાને) ફરિયાદ કરવા મંડી કે, "વહુએ મારી કેડો ભાંગી નાખી." તો કૂતરાએ કહ્યું કે, "ભૂંડી! તું માણસ હતી ત્યારે પણ કયા ઓછું ભસતી હતી? પરંતુ હવે ભસવાનું બંધ કર, બાપલા! નહી તો હવે આ તારી વહુ નથી કે જે ભસવાનું સહન કરે અને હું પણ તારું ઉપરાણું લઈને સામો ભસવા જાઉં તો તે મારી પણ કેડો ભાગી નાખે. માટે હવે છોકરાના છોકરાની લોલુપતા છોડીને અહીંથી ભાગી જવામાં જ માલ છે."

સ્ત્રીપુત્રાદિકમાં અત્યંત મોહવશ થઈને (ભરત રાજા હરણીયું થયા તેમ) માણસ કેટલી હદ સુધી દુઃખી થાય છે તેનું આ કાલ્પનિક પરંતુ સચોટ પણ બોધપ્રદ દ્રષ્ટાંત છે.

આવું સુહૃદ- મોહાત્મક દુઃખ અંતકાળે ભોગવવું ન પડે તે માટે શાસ્ત્રોએ અને સંતોએ ઉપાય બતાવ્યો છે કે માણસે જીવનકાળ દરમિયાન ઉમર ઢળવા આવે તેમ તેમ ધીમે ધીમે સ્ત્રીપુત્રાદિકમાંથી આસક્તિ (મોહ) ઓછા કરતા જવું. ભગવાન સહજાનંદ સ્વામીએ કહ્યું છે કે ગયા જન્મના માતા-પિતા, સ્ત્રીપુત્રાદિકને જેમ તમે અજ્ઞાને કરીને વિસરી ગયા છો તેવી જ રીતે આ જન્મના માતા-પિતા, સ્ત્રીપુત્રાદિકને જ્ઞાને કરીને વિસરી જાઓ.

ગયા જન્મના સગાં-સુહૃદ-સંબંધીઓને ભલે અજ્ઞાને કરીને પણ તમે વિસરી ગયા છો તે ઘણું સારું થયું છે અને તેને ભગવદ્દકૃપા સમજવી. કારણ કે ગયા જન્મના તમારા મામા-કાકા-પત્ની વગેરે જો કદાચ આ જન્મમાં પણ તમને યાદ રહ્યા હોત તો તો ભારે ઉપાધિ થાય. તો તો રસ્તામાં ગધેડું જતું હોય તેને પણ તમે તો ચોંટી પડો કે, "અરે! તું તો મારા ગયા જન્મનો કાકો થાય - મામો થાય. તો શું દશા થાય?

ગયા જન્મની તમારી બૈરી કદાચ કૂતરી કે બિલાડીના દેહમાં અત્યારે રખડતી હોય તો તમે તેને દેખી જાઓ અને ઓળખી જાઓ અને તમે તેને મોહવશ વળગી પડીને તમારે ઘેર લઇ જાઓ તો આ જન્મની બૈરી તે કૂતરી-બિલાડીને ઘરમાં પેસવા જ ના દે અને ભારે કકળાટ ઉભો થાય, તેથી સારું થયું છે, ભગવદ્દકૃપા થઇ છે કે તમે તમારા ગયા જન્મના સગાવહાલાને આ જન્મમાં અજ્ઞાને કરીને પણ વિસરી ગયા છો, તેવી જ રીતે આ જન્મના સુહૃદ - સ્નેહી - સંબધીઓમાંથી પણ ધીમે ધીમે આસક્તિ ઓછી કરતા જાઓ અને જ્ઞાને કરીને તેમને પણ વિસરી જવા પ્રયત્ન કરો કે જેથી કરીને તેમનામાં અંતકાળે મોહ - માયા - મમતા રહી જવાને લીધે જેવી રીતે ભરત રાજાનું હરણીના બચ્ચાએ મોત બગાડ્યું તેવી રીતે તમારા સુહૃદ - સગાં સંબંધીઓ તમારું મોત બગાડે નહિ અને તેમને માટે કરીને તમારે ફરીથી જન્મ-મરણના ચક્કરમાં ફસાવું પડે નહિ.

અનાસક્ત જીવન જીવનાર વ્યક્તિ અંતકાળે બહુ જ સરળતાથી દેહનો ત્યાગ કરીને ભગવદ્દ નામસ્મરણ અને ભગવદ્ સ્વરૂપનું ધ્યાન કરતો કરતો જન્મ-મરણના ચક્કરમાંથી મુક્ત થઇ શકે છે.